شب یلدا، شبی که برای ما ایرانیان شب مهمیست، شبیست که خورشید در حرکت سالیانه خود در آخر پاییز به پایینترین نقطه افق جنوب شرقی میرسد که باعث میشود طول روز کوتاه شود و زمان افزایش یابد.
در ادبیات و اشعار فارسی ایرانی یلدا به معنای تولد آمده است و ابوریحان بیرونی این شب را تولد خورشید نامیده است. اما چله نیز نام دیگری است که بر این شب گذاشته شده است چرا که از اول زمستان تا دهم بهمن را چله بزرگ و اوج سرما میدانند.
یلدا برگرفته از یک واژه سُریانی می باشد که به تولد و زایش معنی شده است. سریانی زبان رایج مسیحی ها بوده است که از تحقیق و بررسی در کتب تاریخی واژه نامه ها کسب شده است دانشمند بزرگ و تقویم شناس ابوریحان بیرونی با نام میلاد اکبر از شب یلدا یاد می کند و آن را میلاد خورشید دانسته است.
واژه یلدا به طور دقیق مشخص نیست که چطور و چه زمانی به زبان فارسی ورود کرده است این گونه از تاریخ بر آمده است که مسیحیان اولیه که در روم زندگی می کردند دچار سختی های فراوانی بودند در همان حال عده ای از آنها تصمیم به مهاجرت به ایران می کنند و به خاطر نزدیک بودن فرهنگ ها این واژه سریانی به زبان فارسی راه پیدا می کند.
در این شب در خانه ایرانیان سفرهای بزرگ از میوه و آجیل پهن میشود و فضای دورهمیهای خانوادگی با اشعاری از حافظ و شاهنامه فردوسی مزین میشود.
س.ح/ ط.ه